Historia Bratysławy

Historia Bratysławy

Chociaż historia osadnictwa na tym terenie datuje się na epokę kamienną, to dopiero w II w. p.n.e. Celtowie założyli gród nad Dunajem. Po nich przyszli Rzymianie oraz plemiona germańskie i słowiańskie. Jednak dopiero w 907 roku powstałą tu pierwsza osada z prawdziwego zdarzenia. Chodzi o Brezalauspurch, o którym pojawia się wzmianka w Kronice Salzburskiej.

Od X wieku do 1918 roku Bratysława wchodziła w skład Węgier i była znana jako Pozsóny. Król Stefan I sprowadził tu osadników niemieckich, a jednocześnie rozpoczął budowę zamku, którego zadaniem była obrona północnej części Węgier przez najeźdźcami. Oprócz tego osada pełniła funkcję ośrodka targowego.

W 1291 roku przyznano jej prawa miejskie oraz uznano za miasto królewskie. Od tej też pory miasto przyjmowało różne nazwy: Preslava, Preszburg, Posonium, Pozsony, Prešporok. Cieszyło się też królewskim protektoratem i mecenasem. Nastąpił szybki rozwój miasta i bogacenie się jego mieszkańców.

W XV wieku Zygmunt Luksemburczyk uznał dzisiejszą Bratysławę za wolne miasto. Rozbudował też zamek, który od tej pory pełnił funkcję rezydencji królewskiej. Mniej więcej tym samym czasie Maciej Korwin założył tu pierwszy uniwersytet – Academia Istropolitana.

W 1541 roku Preszburg został stolicą Węgier. W tutejszej katedrze św. Marcina koronowano królów węgierskich z dynastii Habsburgów oraz zwoływano tu sejmy. Aż do 1848 roku mieścił się tu sejm węgierski.

Szczególny rozkwit miasta przypada na XVIII stulecie, a zwłaszcza na okres panowania Marii Teresy. Mieszkańcy odwzajemniali to uczucie, co objawiło się przyrzeczeniem szlachty dotyczącym poświęcenia za nią „życia i krwi”. Za panowania cesarzowej rozbudowano zamek, założono pierwszy teatr oraz rozpoczęto wydawanie pierwszego czasopisma. Odbywały się tu liczne przedstawienia teatralne oraz koncerty. Jednym z muzyków był Mozart i Haydn, który dyrygował orkiestrą dworską.

Niestety, już w XIX wieku miasto straciło nieco na znaczeniu. Wynikało to z odradzającej się Budy, wojen napoleońskich oraz nieumyślnego pożaru zamku, do którego doszło w wyniku stacjonujących tam wojsk austriackich. Dopiero pod koniec XIX wieku w Bratysławie nastąpiło ożywienie gospodarcze i kulturowe. W tym też okresie odżyły tendencje niepodległościowe. To właśnie z Bratysławy wywodzi się wielu działaczy narodowych. Ich osiągnięciem była m.in. kodyfikacja języka słowackiego.

Jeśli zaś chodzi o rozwój przemysłu w tym czasie, to należy to wiązać z milenium Węgier. Z tej też okazji architekci zaprojektowali wiele secesyjnych i eklektycznych budowli. Część z nich przetrwała do czasów współczesnych – można je oglądać w centrum miasta. Ostatnim symbolem bliskiej zażyłości Bratysławy i Wiednia była kolej podmiejska między Preszburgiem a stolicą Cesarstwa Austro-Węgierskiego.

W 1918 roku Bratysława znalazła się w granicach Czechosłowacji. Po zakończeniu II wojny światowej miasto stało się siedzibą Słowackiej Rady Narodowej. Czasy rządów komunistycznych przyczyniły się do zniszczenia cennych zabytków, m.in. dużej części barokowej zabudowy miasta oraz zabytkowej dzielnicy żydowskiej położonej u stóp zamku.

W wyniku podziału państwa z 1993 roku na Czech i Słowację, Bratysława stała się stolicą samodzielnej, niepodległej Słowacji. Od tego czasu odnotowuje się jej stały rozwój. Jest bowiem ośrodkiem władz centralnych, parlamentarnych i naukowych. Swoją siedzibę ma tu Słowacka Akademia Nauk, uniwersytet i liczne szkoły wyższe. Również i zabytki są przywracana do dawnej świetności.